Tiocfaidh tú ar nuashonruithe faoi dhul chun cinn ár dtionscadail go dtí seo taobh istigh de gach eagráin, chomh maith le sraith d’ailt ghearra ar an gcaoi a ndeachaigh ár mbail foirne i ngleic le haistriúcháin a fuarthas suimiúil – focla aisteacha sa mBéarla a dtángthas orthu agus comhghéilleadh a rinneadh nuair nárbh fhéidir an nath iomlán a aistriú ó Bhéarla go Gaeilge de bharr na mbundifríochtaí idir an dá theanga.

Inár gcéad iris, scríobh Gary faoi fhocal nua a d’fhoghlaim sé nuair a bhí sé ag obair ar Hollow Knight, agus pléann Cormac faoi na deacrachtaí atá ann nuair atáthar ag aistriú meafair ó Bhéarla go Gaeilge.

Mar gheall ar gur mhaith linn cúnamh a thabhairt d’fhoghlaimeoirí na Gaeilge, ag deireadh gach eagrán gheobhaidh tú roinnt abairtí i mBéarla agus seans go mba mhaith leat d’iarracht féin a dhéanamh iad a aistriú go Gaeilge. Foilseoimid ár n-aistriúcháin féin i ngach eagráin ina dhiaidh sin. Má rinne tú seiceáil ar ár n-aistriúcháin agus ba mhaith leat ceann eile a mholadh, ná bíodh drogall ort do chuid moltaí a sheoladh againn trí ríomhphoist agus beidh muid i dteagmháil leat.

I láthair na huaire, tá an fhoireann ag oibriú go dian ar ár dtionscadal is fadálaí agus is suntasaí – aistriúchán An Ridire Cuasach – Hollow Knight

Is físchluiche an-mhór é An Ridire Cuasach – Hollow Knight agus na mílte líne ann – téacs an comhéadan úsáideora, comhrá na gCarachtar agus ábhair eile a dteastaíonn cruinneas uathu. Cuireadh eang sa maide mullaigh nuair a chríochnaigh an fhoireann na hiontrálacha sa dialainn An Ridire Cuasach – Hollow Knight a aistriú. Cur síos de chréatúir fhantaiseacha agus filíocht dhuairc a bhí sna hiontrálacha den chuid is mó. Agus an beart ollmhór d’obair críochnaithe againn, tá 65% den chluiche aistrithe againn go dtí seo. Níl ach comhráití na gcarachtar le déanamh againn. Ar ndóigh, is maith an t-údar comóraidh é seo ár scíth a ligean le deoch, craic is ceol.

Chomh maith leis sin, thit muid in oidhreacht le tionscadal nua nuair a chuaigh ball foirne nua isteach i nGaeilge Chun Cinn. Bhí an ball foirne seo ag oibriú as a stuam féin ar an gcluiche maireachtála coitianta gotach Don’t Starve. Bíodh is go bhfuil muid ag cur Don’t Starve ar an méar fhada go ceann tamaill agus muid ag díriú ár gcuid iarrachtaí ar an Ridire Cuasach – Hollow Knight, rinne athbhreithniú ar an bhféidearthacht an féidir an aistriúchán a chur i gcrích am éigin amach anseo, agus is cosúil gur féidir.

Scríofa ag Gary

Sa mBéarla, is iomaí bealach forlamhas ar dhuine a chur in iúl.

“The key to victory is the element of surprise. Surprise!”, “It’s over Anakin, I have the high ground.”, “John Doe has the upper hand.”

Ní féidir gach nath a aistriú focal ar fhocal go Gaeilge. Ach mar sin féin, is cuma mar bhíonn a bhealach féin ag an nGaeilge forlamhas a chur in iúl

Dá bharr sin, san eagrán seo, is é an t-aistriúchán ar chuir mé is mó suime ann “Be wary, and time your strikes well!” a d’aistríomar go “Bí ar d’airdeall, agus fan le faill orthu lena n-ionsaí!”

Táim ag caint faoin ainmfhocal sin “faill”. Is ionann é agus “opportunity” sa mBéarla, a bheag nó a mhór. Ach fós féin, ní úsáidfí é ar comhchiall le “deis”. Séard is ciall le “faill” nuair a bhíonn an deis agat an ceann is fearr a fháil ar do namhaid agus é ar a neamhairdeall nó leochailleach. 

Go n-éirí an cath leat!

Scríofa ag Cormac

Tá na meafair go fairsing sa Ridire Cuasach. Ach thug muid an-suntas ar chás amháin faoi leith:

“The expanse of dream in past was split,
One realm now must stay apart,
Darkest reaches, beating red,
Terror of sleep. The Nightmare’s Heart.”

Seer

Ní bhíonn ciall shoiléir le meafar i gcónaí, agus séard is dúshlánaí ach go háirid iad a aistriú go Gaeilge. – Cén chiall is tabhachtaí i mbunchiall an mheafair? Cén t-athrú ar na nathanna san aistriúchán? Cén oiread nathanna a d’aistreofaí focal ar fhocal iad? Seo í ár gcéad iarracht ar aistriúchán focal ar fhocal:

“Scoilteadh fairsingteacht na brionglóide,
Ní mór d’flaitheas amháin fanacht i gcéin,
An bun is duibhe, á lonrú go dearg,
Uafás an chodlata. Croí an tromluí.”

An Fáidh

Iarracht sách-mhaith í – d’éirigh linn gonntacht agus íomháineachas an Bhéarla a chur in iúl gan mórán stró le nathaíocht ná focla an Bhéarla – ach tá fós a thuilleadh oibre le déanamh. Ní minic a úsáidtear an focal ‘fairsingteacht’ ar an dul sin sa nGaeilge, agus ní móide go bhfuil móran céille ná meafar sa bhfocal ‘flaitheas’. Lena chois sin, shíl muid go raibh dul ciotach ar an nath “ní mór” agus ar a comhchiallach (go háirid mar nath fillíochta).  

Nuair a aistríonn muid na leithéidí, séard a chabhraíonn is mó linn an bunmhiniú a dhéanamh amach agus na focla is soiléire a úsáid leis an mbunmhíniú sin a chur síos. Sa gcás áirithe seo, fuair muid:

“At some point in the past ‘dreams’ (the concept) was split in two,
One of the split halves (nightmares) must now stay away from the other one (dreams),
This split half (nightmares) is dark and deep and pulsating / bloody red,
It terrorizes the sleeping, it is the heart of (all) nightmares.”

Seer

Is tuisceannaí ina bhunchiall ná ina chiall mheafarach é, ach d’aontódh madraí an bhaile fiú go mbeadh dul an-aisteach ar an leagan focal ar fhocal agus nathaíocht fhilíochta uainn. Ar an dea uair, éiríonn sé i bhfad níos éasca meon an natha sa mBéarla a thuiscint agus nath iomchuí a fheileann go nádúrtha ar aon dul leis an nGaeilge a roghnú.

“Do scoilteadh an bhrionglóid mhór,
A saorann suairceas ó dhuairceas na brionglóide,
Lonraíonn an duairceas go dubh, brionglóid is cródheirge,
Uafás an chodlata. Croí an Tromluí.”

An Fáidh

Sa dara leagan dár gcuid iarrachtaí, d’éirigh linn nathaíocht ní ba dhúchasaí a chur in iúl. Tabhair aird ar chogarsnacht ‘duairceas’ agus ‘suairceas’ – nós atá go mór i réim sa nGaeilge ina bhfuil ciall dhearfach le focla dar tús s-, suairceas, solas, saoirse ⁊rl agus leaganacha comhfhreagracha ar malairt céille dár tús d- acu, duairceas, dolas, daoirse ⁊rl. Fágann sé sin go léiríonn ‘suairceas’ – ‘split halve (dreams)’, saortha ón duairceas – ‘the split half of nightmares’.

Lena chois sin, d’fhág muid na téarmaí neamhchoitianta fairsingteacht ar lár agus beataíodh “an bhrionglóid mhór” ina áit le “expanse” sa mBéarla a léiriú. Thug “darkest reaches” le fios go raibh béim i gceist le duairceas na brionglóide, agus i dtaobh leis an úsáid “duairceas”, d’fheil an smaoineamh den duairceas a bheith á lonrú agus á lonrú go dubh mar bhéim mhaith.

Ach in ainneoin na n-athruithe seo, níl caill ar an aistriúchán focal ar fhocal den leagan Béarla anois agus aríst, mar is léir sa gcéad líne agus sa líne deiridh.